Kutsal Kitap’taki Herhangi Bir Metnin Ana Noktasını Belirlemek İçin 5 Adım

“Kutsal Kitap’taki bir metnin ana noktasını nasıl bulurum?”

Bu soruyu, kiliselerde Kutsal Kitap çalışması yöneten kişilerden ve öğrenci liderlerinden sıkça duyuyorum. Bir metnin ana noktasını, hatta daha da iyisi uygulama noktasını aniden verecek sihirli bir formülüm olduğunu onlara (ve size) söylemeyi her şeyden çok isterdim.

Sihirli bir formüle sahip değilim. Ancak bence Kutsal Kitap’ın neresine bakıyor olursanız olun, okuduğunuz metinde bakabileceğiniz, önemli noktaları bulmanıza yardım edebilecek birkaç şey var.

1. YAPI VE VURGU

Öncelikle metnin yapısını ve vurguladığı şeyleri dikkate alın. Ben yapıyla işe başlamayı veya elimdeki metnin nasıl farklı ayet kümelerine ayrılıp birbirini anlamlandırdığını görmeyi seviyorum.

Elbette noktaları nasıl bulacağımız, metnin türüyle de biraz ilgili. Bir hikayeye bakıyorsam, olay örgüsü ve karakterleri ele almak faydalı olur. Giriş, gelişme ve sonuca bakarım. Bir konuşma veya bir mektuba bakıyorsam, fikirlerin belirli bir mantığa göre nasıl aktığına bakarım. Eğer bir şiire bakıyorsam, kıtalara bakar ve onları özetlemeye başlarım.

Ayrıca Kutsal Kitap’ın hangi bölümüne bakıyor olursam olayım, her zaman ve her zaman, tekrar edilen sözcük ve fikirlere bakarım. Birebir çeviriden faydalanmak burada size yardımcı olacaktır. Burada anahtar soru olarak şunu kullanırım: “Yazar bu metni nasıl düzenlemiş?” Yapıyı çizmeye başladıktan sonra da, kendime bu yapı aracılığıyla vurgulananın ne olduğunu sorarım.

2. BAĞLAM

İkinci olarak da bağlama dikkat edin. Kutsal Kitap’ta hiçbir metin tek başına var olmaz. Her metin, daha büyük bir argümanın, hikayenin veya metinler bütününün bir parçasıdır ve yazar tarafından kasten bu şekilde düzenlenmiştir.

Okuduğum bölümden önce gelen ve sonra gelen parçalar önemlidir ve bana bu bölümde ne olduğunu anlamada yardımcı olur. Bu, yazarın dikkat çektiği konuyu anlamama yardımcı olabilir. Okuduğum yerdeki daha geniş bir kısmı görmemi sağlayabilir. Belki yanlış anladığım bir kısmı, yanlış okuduğum bir şeyi düzeltebilir. Hatta metnin ilk dinleyicilerinin o dönemdeki (tarihsel anlamdaki) durumunu anlamama bile yardım edebilir.

Buradaki kilit noktası bağlamdır ve kilit soru da şudur: “Yazar bu metni neden buraya, kitabın bu noktasına koymuş?”

3. KİTABIN TEMASI

Bağlamla ilgili az önce söylediklerimi de düşünürsek, bariz bir şekilde bağlam, ancak olaya daha da dışarıdan bakarak ve kitabın tamamıyla ilgili sorular sorarak ortaya çıkacaktır. Yazarın bu kitaptaki amacı nedir?

Tabii ki bütün bir kitabın temasının anlaşılması biraz çalışmayı gerektirir. Yine de bence şunu sormak önemli bir adımdır: “Bu metin ve benim yapıda bulduğum bu vurgu, bütün kitabın temasıyla nasıl ilişkili?”

4. TEOLOJİK YANSIMALARI DEĞERLENDİRME

Luka 24:13-49 ayetleri arasında İsa, Kutsal Yazılar’ın tümünün kendisinin ölümüne ve dirilişine işaret ettiğini ve Müjde’nin sonucunun da tövbe etmek ve günahların bağışlanması olduğunu öğretmektedir. Bunu anlamadan bir bölümü yorumlamaya çalışmak, bizleri metni yalnızca ahlakçı bir bakış açısıyla veya Müjde’den bağımsız olarak yorumlama riskiyle karşı karşıya bırakacaktır. 

Bu yüzden teolojinin (özellikle de Kutsal Kitap teolojisinin) bütün araçları, şu soruyu sormak için kullanılmalıdır: “Bu bölüm Müjde’yle nasıl ilişkilidir?” Elbette bunu kötü bir şekilde yapmanın da birçok yolu vardır. Bu yüzden, okuduğumuz bölümle Müjde arasında gerçek ve geçerli bağlantılar kurmak önemlidir.

5. SENTEZ YAPMA

Yapı, bağlam, kitabın teması ve teoloji açısından gerekli şeyleri yaptığınızda, artık sentez yapma zamanı gelmiştir. Buna ister ana nokta, ister bölümün teması, isterseniz de büyük fikir deyin, bu son adımı atmak önemlidir. Kendime sormam gereken soru şudur: “Yazar o dönemki okuyuculara ne öğretmeye çalışıyor?” Yazar ne diyor? Yazdıklarının ana noktası nedir?

Kendinizi kandırmayın. Bu kolay bir süreç değil. Hatta bu, benim için küçük gruptan önce bir veya iki saatlik ve bir vaazdan önce de belki 12 saatlik bir hazırlık süreci demek! Ancak ne kadar zamanınız olursa olsun, bu şekilde çalışmak yararlı olacaktır.

Tabii ki ana noktayı ayırt ettikten sonra da hâlâ uygulama noktaları hakkında düşünmeniz gerekmektedir. Yine de, metin üzerinde çalışma açısından benim için süreç şöyle başlar:

1. Yazar bu metni nasıl düzenlemiş?
2. Yazar bu metni neden buraya, kitabın bu noktasına koymuş?
3. Bu metin, bütün kitabın temasıyla nasıl ilişkili?
4. Bu bölüm Müjde’yle nasıl ilişkili?
5. Yazar o dönemki okuyuculara ne öğretmeye çalışıyor?

Bu süreçle ilgili daha fazla bilgi için, David Helm’in Expositional Preaching: How We Speak God’s Word Today adlı kitabını okuyabilirsiniz (Crossway, Nisan 2014).

Bu kaynağın ortaya çıkışı, Karanlıktan Işığa Yayınları’yla yapılan iş birliği aracılığıyla mümkün olmuştur. Daha fazla Müjde merkezli kaynak için, sitelerini buradan ziyaret edebilirsiniz.